TTK Hükümlerince Gemilerin Gemi Sicilinden Terkini (Milli Gemi Sicili)

                                   GEMİLERİN SİCİLİNDEN TERKİNİ                                        

      

        Gemilerin gemi sicilinden terkini iki şekilde olur;

1)      Talep üzerine terkin

2)      Resen terkin (Zorunlu)

                                  TALEP ÜZERİNE TERKİN

      Tescili isteğe bağlı gemilerin sicil kaydı malik veya maliklerin istemi üzerine herhagi bir sebebe bağlı olmaksızın silinebilir.

Tescili isteğe bağlı olan gemiler;

1)      18 grostondan küçük gemiler

2)      Yatlar

3)      Sadece gezinti, spor, bilim vs. amaçları ile kullanılan gemiler

      Tescili zorunlu gemiler ise;

Kurtarılamayacak şekilde batar

Tamir kabul etmez hale gelir

Veyahut her ne surette olursa olsun Türk bayrağı çekme hakkını kaybederse istem üzerine sicilden kaydı silinir.

      Gemi siciline tescili zorunlu ve zorunlu olmayan gemilerin sicilden terkininde ki fark sadece yukarıda bahsedilen durumlar söz konusu olduğunda tescili zorunlu bir gemi talep ile sicilden silinebiliyor. Fakat tescili zorunlu olmayan bir gemi bu şartlar aranmaksızın sicilden terkin edilebilir. Ancak sadece malik ve maliklerin isteğiyle gemi siciline terkini isteğe bağlı olan geminin talep ile sicilden terkini için gemi üzerinde ipotek alacaklılarının ve ipotek üzerinde hak sahiplerinin 3. Kişilrin onayı gerekir. (  TTK m.965 İstem üzerine silinme )

      Gemi TTK m. 933 hükümlerinde tanımlandığı şekilde;

Tamiri hiç

Veya bulunduğu yerde mümkün değil ve tamir edilebileceği yere götürülmeside imkansız olan

tamir kabul etmez gemi haline gelmiş ise sicil memuru gemi ipoteği alacaklılarının kimler olduğunu ve yerleşim yerlerini bilmiyor ise TTK m.966/1 hükümlerine göre ilan yapar ve hak sahiplerinden uygun süre içinde itirazlarını bildirmelerini ister. İtiraz edilmez veya mahkemece itirazlar yerinde görülmez ise gemi kaydı silinir.

      Geminin Türk bayrağı çekme hakkını kaybettiği durumda ise kayıt ancak ipotek alacaklıları ve ipotek üzerinde hak sahibi olan 3. Kişilerin izni ile silinebilir.

                                                              RESEN TERKİN

      TTK m. 966’ya göre

1)      Esaslı şartlarından birinin var olmaması sebebiyle tescili caiz olmayan bir gemi sicile tescil edilmiş ise

2)      Gemi kurtarılamayacak şekilde batmış ve TTK m. 933/1a’ya göre tamir kabul etmez gemi haline gelmiş ise ve bunlar sicil müdürlüğüne bildirilmemiş ise TTK m. 33 gereği;

Sicil müdürlüğü ilgilileri belirleyeceği süre içinde işlemlerini yerine getirmeleri için davet eder. İlgililer davete icabet etmez ve mazeret de bildiremez iseler haklarında idari para cezasına hükmolunur. Sicil müdürlüğü işlemleri resen yapar, kaçınma ve itirazlar süresi içinde yapılmaz ise gemi sicilden silinir. Malik-malikler ve diğer hak sahiplerinin kim oldukları ve yerleşim yerleri bilinmiyor ise silinmeye çağrı ve belirlenen süre Türkiye Ticaret Sicili Gazatesi ile uygun görülen diğer bir gazate ve varsa şirketin internet sitesinde ilan edilir, ilan belgesi sicil müdürlüğü ve mahkeme divanhanesine asılır.

      Bir ipotek alacaklısı gemi ipoteğinin hala var olduğunu ileri sürerek Türk bayrağı çekme hakkını kaybetmiş bir geminin sicilden terkinine itiraz ederse, terkin durur ancak gemnin Türk bayrağı çekme hakkını kaybettiği sicile kayıt olunur.

      Ayrıca TTK m. 967’ye göre sicile kaydedilmiş bir gemi üzerinde

20 yıl boyunca hiçbir işlem yapılmamış

UDH Bakanlığınca da artık böyle bir geminin bulunmadığı veya gemi vasfını yitirdiğine dair bilgi alındıktan sonra

Eğer üzerinde ipotek de yoksa

Gemi TTK m.966’da bahsedilen prosedüre bağlı olmaksızın sicilden terkin edilir.

      Ayrıca geminin sicilden terkini ile alakalı son bilgi gemi ancak bir sicile kayıtlı olabilir yani yabancı bir sicile kayıtlı ise Türk sicilinden çıkmalıdır, Türk sicilleriden Milli Gemi Siciline veya Türk Uluslar arası Gemi Sicillerinden bir tanesine kayıt olabilir. Diğer kayda geçisinde ötekinden kaydı resen düşürülür.

   

      Notlar yazılırken Yrd. Doç. Dr. Fevzi TOPSOY'un Deniz Ticaret Hukuku ders notlarından ve Prof. Dr. Rayegan KENDER, Prof. Dr. Ergon ÇETİNGİL, Prof. Dr. Emine YAZICIOĞLU'nun Deniz Ticaret Hukuku kitabıdan yararlanılmıştır detaylı bilgi için bu kaynaklara bakılması tavsiye edilir.

TTK Hükümlerince Gemilerin Sicile Tescili (Milli Gemi Sicili)

                                       GEMİLERİN SİCİLE TESCİLİ

Gemiler tescili caiz ve caiz olmayan gemiler olarak ikiye, tescili caiz olan

gemiler ise tescili zorunlu ve isteğe bağlı gemiler olarak ikiye ayrılır. Tescili caiz olmayan gemilerin tescil edilmesi yasaktır.

         

                                            TESCİLİ CAİZ OLMAYAN GEMİLER

•  Bu gemilerin sicile tescil edilemezler, TTK m. 958’de düzenlenmişlerdir. Bunlar;

1)      Türk gemisi olmayan gemiler

2)      Yabancı bir gemi siciline kayıtlı bulunan Türk gemileri

3)      Donanmaya bağlı harp ve yardımcı gemiler

4)      Devlet, il özel idaresi, belediye, köy veya diğer kamu tüzel kişilerine ait münhasıran bir kamu hizmetinin görülmesine tahsis edilmiş gemiler

                                           TECİLİ CAİZ GEMİLER

•           TTK m.956’ya göre gemi siciline;

1)      Türk bayrağı çekme hakkında sahip ticaret gemileri

2)      Yatlar, denizci yetiştirme gemileri gibi sadece gezinti, eğitim, öğretim ve bilim amaçlarına tahsis edilmiş gemiler

3)      Yabancı bir devlet veya onun vatandaşı adına Türkiye’de inşa edilen gemiler

kayıt edilebilir

NOT: Tescili caiz olan gemilerden 18 grostondan daha büyük ticaret gemilerinin sicile terkini zorunludur. Bu gemiler TUGS veya Milli Gemi Sicillerinden bir tanesine kayıt olmalıdır.

Tescile zorunlu gemiler dışında kalan gemilerin tescili isteğe bağlıdır.

•           Her gemi bağlama limanın bulunduğu sicil müdürlüğüne tescil olunur.

      Geminin;

1)      Yabancı bir limandan

2)      Denize kıyısı olmayan bir kentten

3)      Veya geminin kendi üzerinden yönetilmesi durumunda gemi maliki gemiyi istediği sicil müdürlüğüne tescil ettirebilir.

Tescil ettirdiği liman ise geminin bağlama limanı sayılır.

•  Malikin Türkiye’de bir yerleşim yeri yoksa, bir ticari işletmesi bulunmuyorsa kanunda yazılı hak ve görevlerini kullanmak üzere sicil bölgesinde oturan birini  temsilci olarak sicil müdürlüğüne gösterir.
•   Geminin sicile tescil istemi dilekçe ile yapılır. Dilekçede yazılacak hususular TTK m.960’ta belirtilmiştir. Bunlar:

1)      Geminin adı

2)      Türü ve yapımında kullanılan malzeme

3)      Bağlama limanı

4)      Belirlenmesi mümkünse yapıldığı yer ve kazıktan indiği yıl

5)      Resmi ölçme sonuçları ve makine güçü

6)      İktisap sebebi

7)      Türk bayrağı çekme hakkı veren sebepler

Geminin malikine veya temsilciye ilişkin gemi siciline yapılacak kayıtlar ise şöyledir:

8)      Gemi malikinin yerleşim yeri veya ticari işletmesi Türkiye’de değil ise gemnin kayıtlı olduğu sicil müdürlüğü çevresinde ikamet eden temsilcisinin adı soyadı, tc kimlik nosu, adresi

9)      Geminin maliki;

Eğer gerçek kişi ise ad soyadı, tc kimlik nosu, yerleşim yeri varsa ticaret unvanı ve kayıtlı olduğu sicil müdürlüğü ile beraber ticaret sicil numarası

Eğer ticaret şirketi ise ticaret unvanı, şirket türü ve kayıtlı olduğu sicil müdürlüğü ile beraber ticaret sicil numarası

Diğer tüzel kişilerden ise adı ve merkezi

Donatma iştiraki ise tacir sıfatına sahip olduğu takdirde ticaret unvanı ile paydaş donatanların ad ve soyadları varsa tc kimlik noları ve gemi paylarının miktarı varsa gemi müdürünün ad soyad ve tc kimlik nosu

NOT:Gemi yapı halindeki gemilere özgü sicile kayıtlı ve üzerinde kurulmuş ipotek var ise ve daha sonra tamamlanıp gemi siciline kayıt edilmiş ise üzerinde bulunan ipotekler kendiliğinden dereceleri sabir kalarak gemi siciline geçirilir. Geminin gemi siciline kayıt edildiği derhal yapı halindeki gemilere özgü sicil memuruna bildirilir.

•            TTK m.963/2’ye göre Gemi sicile tescil edilmeden önce bir kişi kendisinin malik olduğu iddiası ile yapılan sicile tescil işlemine itiraz ederse, sicile tescil işlemine devam edilir fakat sicile bu konu hakkında tescil konur. Fikrimizce TTK m. 978 şerh verilmesine dair hükümler uyarınca şerh için iki şarttan birinin bulunması gerekir;

1)      Ya bir ihtiyati tedbir kararı olacak

2)      Veya şerh sonucu gemisi veya bir hakkı sınırlanan kişi buna izin verecek

Bu yüzden TTK m.963/2 kapsamında bir şerh koyan kişi bundan sonra mahkemeye ihtiyati tedbir talebinde bulunmalıdır.

•           Gemi ile ilgili sicil kaydı değişikliği gerektiren her durum derhal dilekçe ile sicil müdürlüğü memuruna bildirilir. Bildirilmediği takdirde TTK m.33 hükümleri uygulanır.

Notlar yazılırken Yrd. Doç. Dr. Fevzi TOPSOY'un Deniz Ticaret Hukuku ders notlarından ve Prof. Dr. Rayegan KENDER, Prof. Dr. Ergon ÇETİNGİL, Prof. Dr. Emine YAZICIOĞLU'nun Deniz Ticaret Hukuku kitabıdan yararlanılmıştır detaylı bilgi için bu kaynaklara bakılması tavsiye edilir.