TTK Hükümlerince Gemilerin Sicile Tescili (Milli Gemi Sicili)

                                       GEMİLERİN SİCİLE TESCİLİ

Gemiler tescili caiz ve caiz olmayan gemiler olarak ikiye, tescili caiz olan

gemiler ise tescili zorunlu ve isteğe bağlı gemiler olarak ikiye ayrılır. Tescili caiz olmayan gemilerin tescil edilmesi yasaktır.

         

                                            TESCİLİ CAİZ OLMAYAN GEMİLER

•  Bu gemilerin sicile tescil edilemezler, TTK m. 958’de düzenlenmişlerdir. Bunlar;

1)      Türk gemisi olmayan gemiler

2)      Yabancı bir gemi siciline kayıtlı bulunan Türk gemileri

3)      Donanmaya bağlı harp ve yardımcı gemiler

4)      Devlet, il özel idaresi, belediye, köy veya diğer kamu tüzel kişilerine ait münhasıran bir kamu hizmetinin görülmesine tahsis edilmiş gemiler

                                           TECİLİ CAİZ GEMİLER

•           TTK m.956’ya göre gemi siciline;

1)      Türk bayrağı çekme hakkında sahip ticaret gemileri

2)      Yatlar, denizci yetiştirme gemileri gibi sadece gezinti, eğitim, öğretim ve bilim amaçlarına tahsis edilmiş gemiler

3)      Yabancı bir devlet veya onun vatandaşı adına Türkiye’de inşa edilen gemiler

kayıt edilebilir

NOT: Tescili caiz olan gemilerden 18 grostondan daha büyük ticaret gemilerinin sicile terkini zorunludur. Bu gemiler TUGS veya Milli Gemi Sicillerinden bir tanesine kayıt olmalıdır.

Tescile zorunlu gemiler dışında kalan gemilerin tescili isteğe bağlıdır.

•           Her gemi bağlama limanın bulunduğu sicil müdürlüğüne tescil olunur.

      Geminin;

1)      Yabancı bir limandan

2)      Denize kıyısı olmayan bir kentten

3)      Veya geminin kendi üzerinden yönetilmesi durumunda gemi maliki gemiyi istediği sicil müdürlüğüne tescil ettirebilir.

Tescil ettirdiği liman ise geminin bağlama limanı sayılır.

•  Malikin Türkiye’de bir yerleşim yeri yoksa, bir ticari işletmesi bulunmuyorsa kanunda yazılı hak ve görevlerini kullanmak üzere sicil bölgesinde oturan birini  temsilci olarak sicil müdürlüğüne gösterir.
•   Geminin sicile tescil istemi dilekçe ile yapılır. Dilekçede yazılacak hususular TTK m.960’ta belirtilmiştir. Bunlar:

1)      Geminin adı

2)      Türü ve yapımında kullanılan malzeme

3)      Bağlama limanı

4)      Belirlenmesi mümkünse yapıldığı yer ve kazıktan indiği yıl

5)      Resmi ölçme sonuçları ve makine güçü

6)      İktisap sebebi

7)      Türk bayrağı çekme hakkı veren sebepler

Geminin malikine veya temsilciye ilişkin gemi siciline yapılacak kayıtlar ise şöyledir:

8)      Gemi malikinin yerleşim yeri veya ticari işletmesi Türkiye’de değil ise gemnin kayıtlı olduğu sicil müdürlüğü çevresinde ikamet eden temsilcisinin adı soyadı, tc kimlik nosu, adresi

9)      Geminin maliki;

Eğer gerçek kişi ise ad soyadı, tc kimlik nosu, yerleşim yeri varsa ticaret unvanı ve kayıtlı olduğu sicil müdürlüğü ile beraber ticaret sicil numarası

Eğer ticaret şirketi ise ticaret unvanı, şirket türü ve kayıtlı olduğu sicil müdürlüğü ile beraber ticaret sicil numarası

Diğer tüzel kişilerden ise adı ve merkezi

Donatma iştiraki ise tacir sıfatına sahip olduğu takdirde ticaret unvanı ile paydaş donatanların ad ve soyadları varsa tc kimlik noları ve gemi paylarının miktarı varsa gemi müdürünün ad soyad ve tc kimlik nosu

NOT:Gemi yapı halindeki gemilere özgü sicile kayıtlı ve üzerinde kurulmuş ipotek var ise ve daha sonra tamamlanıp gemi siciline kayıt edilmiş ise üzerinde bulunan ipotekler kendiliğinden dereceleri sabir kalarak gemi siciline geçirilir. Geminin gemi siciline kayıt edildiği derhal yapı halindeki gemilere özgü sicil memuruna bildirilir.

•            TTK m.963/2’ye göre Gemi sicile tescil edilmeden önce bir kişi kendisinin malik olduğu iddiası ile yapılan sicile tescil işlemine itiraz ederse, sicile tescil işlemine devam edilir fakat sicile bu konu hakkında tescil konur. Fikrimizce TTK m. 978 şerh verilmesine dair hükümler uyarınca şerh için iki şarttan birinin bulunması gerekir;

1)      Ya bir ihtiyati tedbir kararı olacak

2)      Veya şerh sonucu gemisi veya bir hakkı sınırlanan kişi buna izin verecek

Bu yüzden TTK m.963/2 kapsamında bir şerh koyan kişi bundan sonra mahkemeye ihtiyati tedbir talebinde bulunmalıdır.

•           Gemi ile ilgili sicil kaydı değişikliği gerektiren her durum derhal dilekçe ile sicil müdürlüğü memuruna bildirilir. Bildirilmediği takdirde TTK m.33 hükümleri uygulanır.

Notlar yazılırken Yrd. Doç. Dr. Fevzi TOPSOY'un Deniz Ticaret Hukuku ders notlarından ve Prof. Dr. Rayegan KENDER, Prof. Dr. Ergon ÇETİNGİL, Prof. Dr. Emine YAZICIOĞLU'nun Deniz Ticaret Hukuku kitabıdan yararlanılmıştır detaylı bilgi için bu kaynaklara bakılması tavsiye edilir.