Medeni Usul Hukuku (Yemin)

                                                           YEMİN

            Yemin kesin delillerden bir tanesidir.

            Yemine başka deliller ile ispatın mümkün olmadığı durumlarda başvurulur. Diğer delillerle ispat mümkünse yemine başvurulmaz hatta deliller arasında yemin sayılmışsa bile gerek duyulmaz.

            HMK- İspat ve Deliller- Yemin- Yeminin konusu

                        MADDE 225- (1) Yeminin konusu, davanın çözümü bakımından                                           önem taşıyan, çekişmeli olan ve kişinin kendisinden kaynaklanan     

                        vakıalardır. Bir kimsenin bir hususu bilmesi onun kendisinden                         kaynaklanan vakıa sayılır.

            HMK- İspat ve Deliller- Yemin- Yemine konu olamayacak vakıalar

                        MADDE 226- (1) Aşağıdaki hususlar yemine konu olamaz:

                        a) Tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edemeyeceği vakıalar.

                        b) Bir işlemin geçerliliği için, kanunen iki tarafın irade açıklamalarının                               yeterli görülmediği hâller.

                        c) Yemin edecek kimsenin namus ve onurunu etkileyecek veya                                        onu ceza soruşturması ya da kovuşturması ile karşı karşıya                        bırakacak vakıalar.

            Resen araştırma ilkesinin uygulandığı davalarda yemin teklif olunamaz sadece taraflarca getirtilme ilkesinin geçerli olduğu davalara uygulanır.

            HMK- İspat ve Deliller- Yemin- Yemin teklifi

                       

                        MADDE 227- (1) Uyuşmazlık konusu vakıanın ispatı için yeminden                                       başka delil olduğunu beyan etmiş olan taraf dahi yemin teklif                                             edebilir.

                        (2) Yemin teklif olunan kimse, yemini edaya hazır olduğunu                                               bildirdikten sonra, diğer taraf teklifinden vazgeçerek başka bir                                        delile dayanamaz ve yeni bir delil de gösteremez.

  

            Davacı yemin deliline başvuracaksa bunu dilekçesinde açıkça belirtir. Aynı zamanda davalıda yemine başvuracaksa oda cevap dilekçesinde belirtir.

            Yemin teklif etme hakkı olduğu mahkemece hatırlatılan taraf yemine başvurmayacağını beyan ederse bu hakkını bir daha kullanamaz

            HMK- İspat ve Deliller- Yemin- Yemine davet

                        MADDE 228- (1) Yemin teklif edilen kimse, duruşmada bizzat hazır                                    bulunmadığı takdirde, kendisine yemin için bir davetiye çıkarılır.

                        (2) Yemin davetiyesine, yemine konu hususlar hakkında sorulacak                                     sorular ile geçerli bir özrü olmaksızın yemin için tayin olunan gün ve saatte                         mahkemeye bizzat gelmediği veya gelip de yemini iade etmediği yahut                           yemini eda etmekten kaçındığı takdirde, yemin konusu vakıaları ikrar                               etmiş sayılacağı yazılır.

            Yemin davetiyesinin tebliğinden sonra taraf ya davete uyarak duruşmaya gelir veya gelmez.

           Gelmezse, o taraf yeminden kaçındığı ve yemin edeceği vakıaların sabit olduğu kabul edilir.

            Gelirse üç seçenek daha ortaya çıkar; yemin teklifinin kabulü ve yemin etmesi, yeminden kaçınması ve yeminin karşı tarafa iadesi.

            Taraf duruşmaya gelip yemin etmeye hazır olduğunu beyan eder. Artık bu dakikadan sonra yemini teklif eden yemin delilinden vazgeçip başka deliller ileri süremez.

            HMK- İspat ve deliller- Yemin

                       

                        Yeminin şekli

                       

                        MADDE 233- (1) Yemin, mahkeme huzurunda eda olunur.

                        (2) Hâkim, yeminin icrasından önce yemin edecek kimseye, hangi                                     konuda yemin edeceğini açıklar, yeminin anlam ve önemini                         anlatır ve yalan yere yemin etmesi hâlinde cezalandırılacağı                         hususunda dikkatini çeker.

                        (3) Yemin edecek kimse, yemin konusunun yeterli açıklıkta                         olmadığını ileri sürerse; hâkim, karşı tarafın görüşünü aldıktan sonra                                   derhâl bu konuda kararını verir.

                        (4) Sonra "Size sorulan sorular hakkında, gerçeğe uygun cevap                                           vereceğinize ve hiçbir şey saklamayacağınıza namusunuz,                         şerefiniz ve kutsal saydığınız bütün inanç ve değerler üzerine                         yemin eder misiniz?" diye sorar. O kimse de "Bana sorulan sorular                                       hakkında gerçeğe uygun cevap vereceğime ve hiçbir şey                              saklamayacağıma namusum, şerefim ve kutsal saydığım bütün                                           inanç ve değerlerim üzerine yemin ediyorum." demekle yemin                                         eda edilmiş sayılır.

                        (5) Yemin eda edilirken, hâkim de dâhil olmak üzere hazır bulunan                                   herkes ayağa kalkar.

            Hakim gerekli görürse tarafın anlattığı yemin konusuyla ilgili soru sorabilir,açıklama isteyebilir.

                        Sağır ve dilsizlerin yemini

                       

                        MADDE 234- (1) Okuma ve yazma bilen sağır veya dilsizler, yemin                                     hakkındaki beyanlarını yazıp imzalayarak yemin ederler.

                        (2) Okuma ve yazma bilmeyen sağır veya dilsizler, işaretlerinden                                       anlayan bir bilirkişi aracılığıyla yemin ederler.

                       

                        Hasta veya engellilerin mahkeme dışında yemini

                        MADDE 235- (1) Yemin edecek kimse, mahkemeye gelemeyecek                                      kadar hasta veya engelli ise hâkim, bulunduğu yerde o kimseye                                        yemin ettirir. Bu sırada isterlerse taraf vekilleri ve karşı taraf da hazır                        bulunabilir.(1)

                        Yemin edecek kimsenin mahkemenin yargı çevresi dışında olması

                       

                        MADDE 236- (1) Mahkemenin yargı çevresi dışında oturan kimse,                         yemin için davaya bakan mahkemeye gelmek zorundadır. Ancak,                         yemin edecek kişi, mahkemenin bulunduğu il dışında oturuyor ve                                       bulunduğu yerde aynı anda ses ve görüntü nakledilmesi yolu ile                                         yemin icrası mümkün değil ise istinabe yolu ile yemin ettirilir.

                        Yemin konusunun açıklattırılması

                        MADDE 237- (1) Hâkim, eksik olan noktaları tamamlamak veya                                           açık olmayan hususları aydınlatmak için yeminin konusu ile                          bağlantılı gördüğü soruları yemin eden kimseye sorabilir.

                        Yemin tutanağının düzenlenmesi

                        MADDE 238- (1) Hâkim, yemin eden kimsenin beyanını dinleyip                      tutanağa geçirir ve yazılanları yüksek sesle huzurunda okur;                                              beyanında ısrar edip etmediğini sorar ve verilen cevabı tutanağa                      kaydeder.

            Yemin edildikten sonra vakıa kesin delille ispat edilmiş olur.

            Kişi pek tabi yalan yere yemin etmiş olabilir. Bu durumda ;

            HMK- İspat ve deliller- Yemin- Yalan yere yemin iddiası

                        MADDE 239- (1) Yemin eda edildikten sonra, yalan yere yemin                      nedeniyle açılan ceza davası, esas dava bakımından bekletici                   sorun yapılamaz.

            Yalan yere yemin olgusu aynı davada görülmez hukuk davası devam eder ancak yalan yere yemin iddiasıyla ceza davası açılabilir. Çünkü yalan yere yemin bir suçtur.

            TCK- Adliyeye karşı suçlar- Yalan yere yemin

                        Madde 275- (1) Hukuk davalarında yalan yere yemin eden                         davacı veya davalıya bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası

                        verilir.

                        (2) Dava hakkında hüküm verilmeden önce gerçeğin söylenmesi                                         halinde, cezaya hükmolunmaz.

                        (3) Hükmün icraya konulmasından veya kesinleşmesinden önce                                           gerçeğin söylenmesi halinde, verilecek cezanın yarısı

                        indirilir.

            Ceza davasında kişinin yalan yere yemin ettiği yönünde karar verilirse yargılamanın iadesine başvurulur.

            Yalan yere yemin iddiası delil yokluğundan veya başka bir sebepten kovuşturulamamış veya karar verilmemişse bile kişi doğrudan hukuk mahkemesinde yargılamanın iadesi yoluna başvurabilir.

            Diğer iki durumdan tarafın duruşmaya geldiği fakat yeminden kaçındığı halde vakıayı ikrar etmiş sayılır.

            HMK- İspat ve deliller- Yemin- Yemin etmemenin sonuçları

                        MADDE 229- (1) Yemin için davet edilen kimse, tayin edilen gün                                       ve saatte mahkemede geçerli bir özrü olmaksızın bizzat hazır                                           bulunmaz yahut hazır bulunup da yemini iade etmez ya da                         yemini eda etmekten kaçınırsa yemin konusu vakıaları ikrar etmiş                                     sayılır.

                        (2) Kendisine yemin iade olunan kimse, yemin etmekten kaçınırsa                                     yemin konusu vakıa ispat edilememiş sayılır.

            Son durumda ise duruşmaya gelen taraf yemini karşı tarafa iade edebilir. Yani ben değil karşı taraf yemin etsin diyebilir. Bu durumda karşı tarafa için yemin hükümleri baştan uygulanır. Eğer karşı taraf yeminden kaçarsa yemin konusu olgular sabit sayılır.

            HMK- İspat ve deliller- Yemin- Yemini yerine getirecek kimseler

                        MADDE 232- (1) Yemin, tarafa teklif olunur ve tarafça eda yahut                                       iade olunur.

                        (2) Taraflardan biri tüzel kişi yahut ergin olmayan veya kısıtlı bir                                      kimse ise onlar adına yapılmış bir işleme ilişkin vakıanın ispatı için                                     yemin, tüzel kişiyi temsile yetkili kişi veya organ yahut kanuni                                  mümessil tarafından eda ya da iade olunabilir.

                        (3) Ergin olmayan veya kısıtlı kimselere bizzat dava hakkı tanınan                                     hâllerde, ikinci fıkra hükmü uygulanmaz.